Waarom een focusroutine?
Ik hoor vaak dat mensen het moeilijk vinden om structureel hun diep werk te doen. In mijn training besteed ik daarom veel aandacht aan het bouwen van routines. Deze helpen je om diep werk een vast onderdeel van je dag te maken en kostbare mentale energie te besparen. Zo'n routine bestaat uit een opvolging van min of meer geautomatiseerde handelingen, die vooraf gaan aan je diep werk. Met de juiste routine kun je jezelf primen, d.w.z. de modus van je brein instellen op optimale cognitieve prestaties.
In de training vragen deelnemers mij regelmatig wat mijn eigen focusroutines zijn, dus leek het me handig dit een keer helemaal uit te schrijven. Ik omschrijf hieronder mijn meest ideale scenario. Dit lukt lang niet altijd maar sinds we door corona thuiswerken toch steeds vaker. Deze handelingen voer ik bijna dagelijks uit en hoef ik nauwelijks meer bewust over na te denken.
De routine
Ik focus het beste in de ochtend, wanneer mijn hoofd nog leeg is. Na het ontbijt (beneden in de woonkamer) drink ik 1 koffie en zet meteen een pot groene thee, die ik meeneem naar mijn kantoor boven. Daar ruim ik eerst mijn bureau op en zet ik alles klaar (laptop, thee, schriftje om in te schrijven, etc).
Vervolgens mediteer ik eerst 10 minuten met hulp van de app Calm. Ik gebruik de app alleen voor de timer-functie en de kalmerende achtergrondgeluiden: fluitende vogeltjes, een kabbelend beekje, natuurgeluiden. Dit initieert de meditatieve staat en associeer ik, omdat ik het al vrij lang doe, met het kalmeren en leegmaken van mijn hoofd.
Met een leeg hoofd verplaats ik me na de meditatie naar mijn bureau. De cafeïne van de koffie begint dan net zijn werk te doen, en dit effect versterk ik met een kop sterke groene thee. Van alle thee-soorten heeft groene thee het hoogste cafeïne en theïne gehalte. Voor mij werkt deze combinatie als de perfecte kickstarter voor een sessie diep werk.
Als eerste besteed ik dan een paar minuten om te reflecteren op waar ik aan wil werken en wat mijn hoofddoel is voor de dag. Dit dagelijkse hoofddoel heb ik eerder al bepaald in mijn wekelijkse (p)review (elke maandagochtend). Idealiter maak ik in mijn schriftje dan meteen een dagplan met tijdblokken (waar ik in de vorige nieuwsbrief een stukje over schreef). Het eerste blok van de dag reserveer ik voor 60-90 minuten diep werk.
Tijdens deze eerste minuten van de werkdag is het van wezenlijk belang om niet in de rabbit-hole van mijn inbox te verzeilen. Ik doe er alles aan om email niet te openen en sluit verder alle andere programma’s die ik niet nodig heb. Telefoon leg ik buiten handbereik. Op wilskracht probeer ik de hele ochtend (inclusief ontbijt) om niks op mijn telefoon te doen (behalve dan Calm) tot na mijn diep werk sessie.
Wat ik wel doe is muziek aanzetten die mij helpt focussen. Ik heb hierbij een sterke voorkeur voor deep house sets op Soundcloud. De trage ritmes pulsen in sync met mijn denkpatronen en de instrumentale klanken kalmeren en leiden verder niet af, waar vocalen dat wel zouden doen. De duur van deze sets zijn ook meestal gelijk aan hoe lang ik wil diep werken (60-90 minuten). Het is dus gelijk een handige timer waaraan ik kan zien hoe lang ik bezig ben en hoe lang ik nog moet tot de pauze.
Het effect op mijn focus
Met een leeg, rustig hoofd en een leeg bureaublad (zowel fysiek als digitaal), start ik nu mijn diep werk. Dit begint over het algemeen met wat opstart-gesputter van mijn brein. Als een oude auto die moeite heeft met starten op een koude ochtend. Maar na een minuut of 10-15 begint mijn cognitieve systeem goed op stoom te komen en raak ik in de flow. Als het echt lekker gaat vergeet ik dan ook mezelf en de wereld om me heen (wat zich vaak manifesteert in een volle blaas en een halve kop koude thee).
Grappig is dat als ik er eenmaal goed inzit het vaak juist ook weer lastig is om mijn hoofd uit te zetten. Als in trage stroop blijft mijn hoofd hangen bij de materie waar ik mee bezig ben en schakelen naar iets anders is lastig. Wanneer ik op zo’n moment wil pauzeren blijft mijn brein steeds weer terugkomen op het laatste waar ik mee bezig was. In de psychologie noemen ze dit aandachtsresidue. (Nb: dit zorgt er trouwens ook voor dat continue multitasken zo slecht is voor je concentratie).
Samengevat...
Dus, kort samengevat is mijn ideale focusroutine: na ontbijt 1 koffie drinken en pot groene thee zetten, naar mijn kantoor boven, bureau leegmaken en alles klaarzetten, 10 minuten mediteren, kop groene sterkte thee drinken en korte reflectie op hoofddoel voor blok diep werk vandaag, alle programma’s die ik niet nodig heb sluiten en telefoon buiten bereik leggen, deep house set opzetten, starten met werken.
Wat goed werkt verschilt natuurlijk per persoon. Veel van de principes van mijn routine komen uit de literatuur over diep werken en focus, maar er zitten ook eigen voorkeuren tussen (zoals de deephouse).
Je hebt vast zelf al een idee over hoe jij goed in je focus komt. Mijn tip: zet het voor jezelf kort op een rijtje en bedenk hoe je dit goed kunt integreren in je normale dagelijkse routines. Zo kun je bijvoorbeeld gebruik maken van het principe van habit stacking (gewoontes stapelen), waar ik eerder al een stukje over schreef.
Wil je echt meer verdieping over hoe je aan de slag kunt met jouw gewoontes, lees dan de boeken Atomic Habits of The Power of Habit.
Altijd benieuwd naar hoe anderen dit doen, dus deel vooral jouw ritueel hieronder in de comments!
PS: Nog 1 laatste tip over focusroutines, vanuit het boek The Art of Learning. De auteur legt hierin uit dat je wanneer je een focusroutine eenmaal hebt geïnternaliseerd deze ook kunt comprimeren. Heb je dan een keer geen tijd om alle stappen van je routine volledig te doorlopen, dan doe gewoon de gecomprimeerde versie en zo kom je toch in die verhoogde cognitieve staat voor je diep werk.